Tientallen verborgen neutronensterren ontdekt

This artist’s impression shows two tiny but very dense neutron stars at the point at which they merge and explode as a kilonova. Such a very rare event is expected to produce both gravitational waves and a short gamma-ray burst, both of which were observed on 17 August 2017 by LIGO–Virgo and Fermi/INTEGRAL respectively. Subsequent detailed observations with many ESO telescopes confirmed that this object, seen in the galaxy NGC 4993 about 130 million light-years from the Earth, is indeed a kilonova. Such objects are the main source of very heavy chemical elements, such as gold and platinum, in the Universe.

Een internationaal onderzoeksteam onder aanvoering van Kareem El-Badry (Caltech, VS) heeft naar het schijnt 21 neutronensterren opgespoord die om evenzovele zonachtige sterren draaien.

Neutronensterren zijn de compacte, ‘uitgebrande’ kernen van zware sterren die een supernova-explosie hebben ondergaan. Van zichzelf zijn ze extreem lichtzwak en doorgaans niet rechtstreeks waarneembaar. Maar als ze een dubbelster vormen met een heldere zonachtige ster, brengen ze deze laatste aan het schommelen. Met behulp van de Europese astrometrische ruimtetelescoop Gaia zijn zulke schommelingen nu waargenomen bij 21 zonachtige sterren (The Open Journal for Astrophysics, 15 juli).

Er zijn al eerder neutronensterren waargenomen in banen rond sterren zoals onze zon, maar daarbij ging het steeds om compacte dubbelstersystemen, waarin de afstand tussen beide sterren zo klein is dat de neutronenster (die zwaarder is dan een zonachtige ster) massa van zijn heldere partner kan ‘stelen’. Deze massaoverdracht zorgt ervoor dat de neutronenster een heldere bron van röntgen- of radiostraling is. De neutronensterren in het nieuwe onderzoek bevinden zich veel verder van hun begeleidende ster – ruwweg één tot drie keer de afstand tussen zon en aarde. Dat betekent dat er geen massa-overdracht plaatsvindt en de neutronensterren geen waarneembare straling uitzenden. ‘Dit zijn de eerste neutronensterren die enkel dankzij hun zwaartekracht zijn ontdekt,’ aldus El-Badry.

Lees verder op: Astronomie

126
Deel dit artikel